زمینه و هدف: تعیین مقدار ملاتونین به علت غلظت پایین آن و بعلاوه وجود سایر ترکیبات مشابه در مایعات بدن، یک چالش جدی برای آنالیست ها بوده است. آماده سازی نمونه قبل از انجام آنالیز دستگاهی برای تعیین مقدار ملاتونین در نمونه های مختلف یک امر اجتناب ناپذیر می باشد. این مطالعه به دنبال روشی جدید با صحت و دقت بالا بود که بتواند با استفاده از تجهیزات موجود در آزمایشگاه های معمولی برای تعیین سطوح جزیی ملاتونین در بزاق بعنوان شاخص ریتم سیرکادین در انسان مورد استفاده قرار گیرد. به همین منظور به بهینه سازی روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی (Disspersive Liquid-Liquid Microextraction) که تاکنون برای ملاتونین بزاقی استفاده نشده بود پرداخته شد.روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه کاربردی می باشد. مرحله بهینه سازی شامل بررسی هشت عامل موثر بر روش DLLME بود. از این میان هفت مورد آنها در چهار سطح و صرفا pH در پنج سطح مورد بررسی قرار گرفت و مقادیر بهینه تعیین شدند. همچنین اعتبار سنجی روش بهینه سازی شده بصورت روز به روز به مدت شش روز متوالی و شش بار در یک روز با محاسبه ضریب تغییرات برای سه غلظت 50، 100و 250 پیکوگرم بر میلی لیتر انجام گردید.یافته ها: مقادیر بهینه برای هرکدام از عوامل مورد بررسی بدست آمد. صحت و دقت روش بهینه سازی شده با محاسبه مقادیر ضریب تغییرات سه غلظت نام برده بررسی شد.تکرارپذیری روز به روز به ترتیب 6.29، 2.39 و 1.82 و برای تکرارپذیری در یک روز به ترتیب 4.49، 2.68 و 1.83 می باشد.نتیجه گیری: با توجه به مقادیر ضریب تغییرات بدست آمده، روش بهینه سازی شده از صحت و دقت مناسبی برخوردار بوده است. با وجود اینکه بهینه سازی عوامل موثر در استخراج باید به تناسب آنالیت مدنظر صورت گیرد، اما این متغییر ها را می توان برای ترکیبات شیمیایی مشابه با اندکی تغییرات استفاده کرد.

کروماتوگرافی مایع سریع پروتئین، نوعی از کروماتوگرافی مایع با فشار متوسط است که برای خالص سازی پروتئین ها با تفکیک پذیری و تکرارپذیری بالا ایجاد شده است. ویژگی متمایز این روش، فاز ساکن آن است که از دانه های با قطر کم (رزین هایی که با آگارز، کراس لینک شده اند) تشکیل شده و درون یک ستون استوانه ای شیشه ای یا پلاستیکی با حجم بالا قرار گرفته است. در دستگاه FPLC طیف گسترده ای از بافرهای آبی (فاز متحرک) و فازهای ساکن بکار گرفته می شوند تا انواع روش های معمول کروماتوگرافی (تبادل یونی، اندازه طردی، جذبی و برهم کنش آبگریزی) اجرا شوند. با این حال، تبادل آنیونی و اندازه طردی، روش هایی هستند که بیشترین استفاده را دارند.

سابقه و هدف: روش های متعددی برای استخراج و تشخیص مشتقات تریاک ارائه شده است. روش گاز کروماتوگرافی روشی(GC)  روشی حساس و اختصاصی است که برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که استخراج داروی مورد نظر از بازیافت بیشتری برخوردار باشد، صحت و دقت پاسخ های حاصل بالاتر خواهد بود. بنابراین باید از روش های استخراجی با بازیافت مناسب برای این منظور استفاده کرد. هدف از انجام این تحقیق تنظیم روشی برای استخراج و تشخیص کدئین (و مورفین) با بازیافت بالا می باشد بطوری که حساسیت روش بیشتر بوده و پاسخ ها از دقت و صحت بیشتری برخورد باشند. مواد و روش ها: ده نمونه ادرار معتادین به تریاک جمع آوری شده و هر کدام به دو بخش تقسیم شد. یک بخش بطور مستقیم و بدون عمل هیدرولیز و در بخش دیگر عمل هیدرولیز انجام شد (اسید کلریدریک به نسبت 10% به نمونه اضافه شد و به مدت یک ساعت در بنماری جوش قرار گرفت). عمل استخراج روی هر بخش توسط فاز مایع - مایع انجام شد. حاصل استخراج پس از مجاورت با BSTFA  در دمای 75 درجه سانتی گراد به مدت 25 دقیقه مشتق سازی شد و به دستگاه گاز کروماتوگرافی تزریق و نتایج به صورت کمی بررسی شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در روش استخراج فاز مایع - مایع مذکور، سطح زیر منحنی (AUC)  مربوط به نمونه های هیدرولیز شده بطور قابل توجهی بیشتر از نمونه های هیدرولیز نشده بود. بازیافت روش فوق 89% محاسبه شد. نتیجه گیری ها و توصیه ها: با توجه به بازیافت بالا و حساسیت قابل قبول، می توان از این روش برای استخراج کدئین (و مرفین) سود جست.

زمینه و هدف: سنجش سطح درمانی داروها(TDM) یک عملکرد بسیار مهم آزمایشگاه بالینی مدرن است. تکنیک های کروماتوگرافی از دیرباز به عنوان استاندارد طلایی اندازه گیری داروها محسوب می گردند. روش های ایمونواسی به دلیل قابلیت پیاده شدن روی سیستم های خودکار، سرعت بالا و عدم نیاز به پرسنل متخصص، امروزه بسیار مورد استفاده هستند. این مطالعه به منظور مقایسه(ایمونواسی پلاریزاسیون فلوئورسانس) یا FPIA با روش(کروماتوگرافی مایع با عملکرد عالی) یا HPLC در اندازه گیری سطح خونی داروهای کاربامازپین و فنوباربیتال انجام شده است. روش بررسی: در این تحقیق مقطعی ـ تحلیلی 100 بیمار مصرف کننده فنوباربیتال و 103 بیمار مصرف کننده کاربامازپین مراجعه کننده به بخش TDM آزمایشگاه های رفرانس ایران مورد نمونه گیری قرار گرفتند، سطح خونی دارو در آنها با هر دو روش اندازه گیری شد و نتایج با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، T-test و آنالیز خطی رگرسیون مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: ضریب همبستگی(r) برای فنوباربیتال و کاربامازپین به ترتیب 971/0 و 953/0 بود که نشان دهنده ارتباط آماری معنی دار بسیار خوب بین دو روش بود. آنالیز خطی رگرسیون، همچنین T-test نشان دادند که ارزش های مربوط به روش FPIA کمی بیشتر از روش HPLC می باشند. نتیجه گیری: HPLC و FPIA می توانند به عنوان جایگزین در آزمایشگاه بالینی جهت اندازه گیری سطح خونی فنوباربیتال و کاربامازپین مورد استفاده قرار گیرند. تنها در موارد خاص که نیاز به دقت بالا دارد و نیز مطالعات تحقیقاتی در TDM، HPLC می تواند مفیدتر باشد.

هدف: ارایه یک روش کروماتوگرافی مایع برای سنجش غیرمستقیم رادیکالهای آزاد هیدروکسیل در سرم طیور.طرح: مطالعه کروماتوگرافیک.نمونه ها: سرم طیورروش: با اسیدی کردن سرم توسط اسید هیدروکلریک HCI) یک مولار)، اسید سالیسیلیک و متابولیتهای هیدروکسیله آن بداخل دی اتیل اتر استخراج شدند. فاز آلی خشک گردید و سپس عصاره در فار فاز متحرک و اسید هیدروکلریک حل شد. پس از فیلترکردن 20 میکرولیتر از آن به سیستم HPLC تزریق گردید. شرایط کروماتوگرافی عبارت بود از: فاز متحرک 94) درصد بافر استات- سیترات و 6 درصد متانول) با میزان جریان 1.2ml/min، ستون C18 و استفاده از دتکتورهای ماورای بنفش (UV) الکتروکمیکال (EC) بطور سریال.|تجزیه و تحلیل آماری: استفاده از آمار توصیفی.نتایج: جداسازی مناسبی بین ترکیبات مورد نظر بدون هیچگونه تداخلی با اجزای موجود در سرم طیور بدست آمد. خطی بودن منحنی کالیبراسیون برای اسید سالیسیلیک استخراج شده از سرم طیور در دامنه غلظت 0.28-88mg/ml و برای متابولیتهای هیدروکسیله آن در دامنه 0.3-12.3mg/ml مشاهده شد (به ترتیب R2=0.996 و (R2=0.998. حساسیت روش جهت سنجش اسید سالیسیلیک 0.56g/ml و برای متابولیتهای هیدروکسیله آن 0.3mg/ml بود. تکرارپذیری روش سنجش بر اساس شاخص تغییرات (CV%) درون روز و بین روزها در دامنه غلظتهای فوق برای اسید سالیسیلیک به ترتیب 2.5-6.5 درصد و 4.4-6.7 درصد و برای 2 و -3 دی هیدروکسی بنزوئیک اسید به ترتیب 4.2-8.5 درصد و 5.8-9.0 درصد و برای 2 و -5 دی هیدروکسی بنزوئیک اسید به ترتیب 4.1-6.8 درصد و 5.9-7.4 درصد بدست آمد. میزان بازیافت اسید سالیسیلیک از سرم 87±5 درصد و برای متابولیتهای آن 92±4 درصد بود.نتیجه گیری: این روش جهت تعیین مقدار همزمان اسید سالیسیلیک و متابولیتهای هیدروکسیله آن در سرم طیور بمنظور اندازه گیری غیرمستقیم رادیکالهای آزاد هیدروکسیل، قابل استفاده است.

انروفلوکسازین آنتی بیوتیک بسیار مهمی است که سالانه در صنعت طیور کشور ایران مصرف بسیار زیادی دارد و باقیمانده این دارو در تخم مرغ های تولیدی می تواند باعث مشکلات عدیده ای شود. در این مطالعه تعداد 40 مرغ تخمگذار ن‍‍ژاد لگهورن مورد بررسی قرار گرفت. مرغها به طور تصادفی به 4 گروه ده تایی تقسیم شدند. درگروه اول، دوم و سوم به ترتیب به میزان2mg/kg ،10mg/kg و 5mg/kg  داروی انروفلوکسازین به روش داخل عضلانی به هر مرغ تزریق شد. گروه چهارم هم به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. همه پرندگان به مدت 7 روز تحت آزمایش قرار گرفتند. در روزهای 1 تا 7 آزمایش و 3، 6 و 9 روز پس از آخرین تزریق، تخم مرغهای تولید شده گروه های چهار گانه جمع آوری شد و مورد آزمایش قرار گرفت. نمونه ها توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC) مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که در اثر افزایش دوز تزریقی انروفلوکسازین، میزان باقیمانده این دارو در تخم مرغ ها افزایش یافت. علاوه بر این میزان باقیمانده دارویی در پایان تزریقات (روز هفتم) در هر سه گروه به بیشترین غلظت رسید. همچنین میزان باقیمانده دارویی در تخم مرغ ها در روز نهم پس از اتمام تزریقات در هر سه گروه به صفر رسید. ولی در روز سوم و ششم در گروه سوم و در روز سوم در گروه دوم باقیمانده داروی انروفلوکسازین قابل تشخیص بود. در نهایت، می توان این گونه نتیجه گیری کرد که احتمالا هر چه میزان دوز تجویز شده داروی انروفلوکسازین برای درمان یا پیشگیری گله بیشتر باشد بایستی زمان آخرین تجویز دارو تا برداشت تخم مرغ ها افزایش پیدا کند تا تمام دارو دفع گردد و میزان باقیمانده دارویی در تخم مرغ به حداقل برسد.

برخی از باکتریها قادرند در شرایط بیهوازی در محیط کشت مایع مغذی FAB، اسیدهای چرب تولید نمایند که با روش گاز کروماتوگرافی مایع (GLC) قابل اندازه گیری می باشند. نظر به اینکه هر یک از گونه های بیهوازی می توانند تنها یک یا چند نوع از اسیدهای چرب فرار یا غیر فرار تولید نمایند، بنابراین می تواند برای آنها ارزش تشخیصی داشته باشد. از طرفی روش تخلیص پروتئینهای ساختمانی این باکتریها بعنوان یک تکنیک مطمئن تر برای تشخیص و تایپینگ آنها معرفی شده است. هدف از این مطالعه مقایسه کارایی روش گاز کروماتور گرافی مایع با روش مولکولی تخلیص پروتئینهای ساختمانی (SDS-PAGE) در تشخیص و تایپینگ سویه های رفرانس بیهوازی و سایر نمونه های جدا شده از بیماران می باشد.در این مطالعه چهار سویه رفرانس باکتروئیدس فراژیلیس، موبیلونکوس کروتزی، پرووتلابیویا و پورفیروموناس ژینجیوالیس موجود در کلکسیون به همراه 62 نمونه کلینیکی جدا شده از بیماران با دو روش GLC و SDS-PAGE مورد آزمایش قرار گرفتند.بسیاری از سویه های رفرانس و نمونه های کلینیکی اسیدهای چرب فرار و غیر فرار در محیط کشت مایع FAB تولید نمودند که موجب افتراق آنها در سطح جنس گردید. اما قادر به تقسیم بندی آنها در سطح گونه و زیر گونه نگردید. بیشترین اسیدهای تولید شده شامل پروپیونیک، استیک، ایزووالریک، لاکتیک، سوکسینیک و فنیل استیک بود. در این مطالعه همچنین باندهای پروتئینی زیادی از مولکولهای سنگین بیش از 192 کیلو دالتون (KDa) تا مولکولهای کوچکتر از 37 کیلو دالتون بدست آمد که به خوبی باعث تمایز جنس ها از یکدیگر گردید.نتایج این مطالعه نشان داد که از روش گاز کروماتوگرافی مایع می توان در تشخیص و تایپینگ ارگانیسم ها در سطح جنس و از روش تخلیص پروتئینهای ساختمانی برای تایپینگ و طبقه بندی باکتریها در سطح گونه و زیر گونه جهت مطالعات مولکولی استفاده نمود.